Hoe fotografeer je een ijsvogel zonder enorme telelens

Iedereen die wel eens geprobeerd heeft een ijsvogel op de foto te zetten, weet hoe moeilijk dit is. Het vinden van een ijsvogel is vaak al een hele opgave. Als je dan ook nog niet beschikt over een enorme telelens kan dit een onmogelijke opgave lijken. Toch zijn er trucjes waardoor het je wel lukt om die prachtige close-up foto te maken van een ijsvogel met bijvoorbeeld een 250mm lens.

Vorig jaar ontdekte ik een ijsvogel vlakbij mijn huis. Een regelmatige gast op die plek in de wintermaanden. Dit ontdekte ik toen ik vorig jaar aan een nieuwe baan begon, waardoor ik elke dag twee keer langs deze plek kwam. Het ijsvogeltje zat vlakbij de brug. De volgende keer dat ik daar langs liep, zocht ik weer naar het vogeltje. En ja hoor, daar zat hij weer! De keer daarna nam ik mijn camera mee. Helaas (en uiteraard…) was de ijsvogel er niet. Als de ijsvogel er wel was en ik mijn camera bij me had, kon ik niet dichtbij genoeg komen om een fatsoenlijke foto te maken, ijsvogels zijn ontzettend schuw. En zo is dit een tijdje door gegaan een jaar geleden. Maar na twee winters zijn regelmatige visplekjes in kaart brengen is het me eindelijk gelukt dit prachtige vogeltje close-up op de foto te krijgen.

Maar hoe dan? Dit ontzettend schuwe vogeltje is moeilijk te fotograferen. Je moet een enorme telelens hebben om het vogeltje groot in beeld te krijgen van zo’n afstand want het vogeltje is erg klein. Maar wat als je niet zo’n grote telelens hebt? Als je het moet doen met bijvoorbeeld een 250mm lens, wat dan? Hieronder leg ik uit hoe ik het voor elkaar heb gekregen een close-up foto te maken van de ijsvogel en daarna geef ik meer tips over het fotograferen van ijsvogels.

Hoe mijn ijsvogel foto’s met een 250mm lens tot stand zijn gekomen

Vorig jaar heb ik een aantal keren voor niets uren in de kou gezeten, wachtend op het ijsvogeltje met de camera vlakbij het water op een statief. Ik wist nog niet wat zijn vaste plekjes en tijden waren. Maar na het in kaart brengen van de vaste visplekjes en tijden van het ijsvogeltje, had ik deze keer wat meer achter de hand dan alleen geluk. Ik had mijn camera beschut opgesteld achter een boom vlakbij de paal waarvan ik wist dat hij daar vaak kwam vissen. Ik heb de camera op afstand bediend met mijn telefoon. En toen was het mezelf een paar meter verderop verstoppen en wachten op het vogeltje. Wat is het dan spannend als je naar het beeld kijkt op je telefoon… een lege paal… zou hij daar straks op komen zitten? Zou het me eindelijk lukken het ijsvogeltje op de foto te krijgen?

En dan vliegt hij ineens op het paaltje en heb je hem prachtig in beeld op je telefoon. Voorzichtig maak je een foto en besef je dat het gelukt is!

Voordat je begint…

Als dierenverzorger en dus iemand die veel van dieren houdt, wil ik iedereen die ijsvogels wil gaan fotograferen op het hart drukken dat je ze niet verstoort tijdens het fotograferen. Dit kan resulteren in stress voor de vogel die van zichzelf al erg schuw is. Zeker als je ze bij hun nest fotografeert. Als ze teveel verstoord worden kunnen ze hun nest (en daarmee hun eieren en jongen) verlaten. Wees dus voorzichtig!

Tips en Trucs

Bij het maken van foto’s probeer je de ISO altijd zo laag mogelijk te houden om ruis in je foto’s te voorkomen. Om de ISO laag te houden is het handig een statief te gebruiken. Hierdoor kun je de sluitertijd namelijk flink omlaag zetten zodat er langer licht op je sensor valt, waardoor je de ISO lager kunt zetten. Het ijsvogeltje zit geregeld stil, dus dit is een mooie uitkomst.

Voor bovenstaande foto heb ik gebruik gemaakt van mijn telefoon als afstandsbediening. Ik kan deze verbinden met mijn camera (Canon EOS 80D) via de app Camera Connect van Canon, waardoor ik live beeld heb op mijn telefoon en via mijn telefoon foto’s kan maken. Dit is belangrijk omdat het ijsvogeltje erg schuw is. Als hij je ziet, komt hij niet. Als je de functie verbinden met je telefoon niet op je camera hebt, kun je gebruik maken van een kabel-afstandsbediening die je aansluit op je camera. Zorg er dan wel voor dat je eentje aanschaft met een kabeltje van een paar meter, zodat je een paar meter speling hebt om je te verstoppen. Je hebt ook draadloze afstandsbedieningen voor je camera. Check van tevoren welke functies je camera ondersteunt voordat je iets aanschaft.

Als je eenmaal een vast visplekje van de ijsvogel hebt ontdekt kun je de camera en het statief installeren. Probeer van tevoren, als je de camera in positie hebt, alvast de instellingen goed te hebben staan. Dit zorgt ervoor dat je er klaar voor bent als de ijsvogel eenmaal in beeld is. Hiervoor moet je dus eerst bedenken hoe je de ijsvogel precies op de foto wilt hebben. Ik adviseer je allereerst in te zetten op een foto van een stilzittende ijsvogel. Je hebt de grootste kans op succes voor zo’n foto. Later kun je proberen om de vogel te fotograferen als hij bijvoorbeeld net komt aanvliegen. Dit vergt echter veel oefening, geduld en geluk. Altijd leuk voor later, maar eerst die ijsvogel maar eens überhaupt close-up in beeld krijgen!

Speel een beetje met de instellingen en hou rekening met plotselinge felle zon/schaduw veranderingen. Belangrijk is om de ISO zo laag mogelijk te houden. Hiervoor is het handig het diafragma zo laag mogelijk te zetten zodat er zoveel mogelijk licht in de lens valt. Voor deze foto gebruikte ik de instellingen: ISO 320 1/60 f/5.6. Het was al laat in de middag en de zon scheen niet meer op de plek waar de ijsvogel zat, hierdoor moest de ISO dus wat omhoog. Ik wilde de sluitertijd niet te laag zetten om bewegingsonscherpte te voorkomen. Een haarscherpe foto is natuurlijk wat elke fotograaf wenst. Als het ijsvogeltje er eenmaal is, begin je voorzichtig met één foto. Even kijken hoe de ijsvogel reageert op het klik geluid van de camera. Als hij zich er niet aan stoort kun je rustig verder met mooie plaatjes schieten!

Tot slot

Probeer creatief te zijn en het niet hebben van een grote telelens te zien als een uitdaging om juist andere plaatjes te schieten dan de standaard super telelens foto’s. Je kunt bijvoorbeeld meer de omgeving betrekken bij je foto. Het hoeft niet altijd een close-up te zijn. Kortom wees creatief en geniet van het buiten fotograferen en de ijsvogel. Wat ik heb ervaren is dat het fotograferen op deze manier, door het juist niet hebben van die super tele, een heel gaaf gevoel is. Het geeft je een uitdaging en het is fantastisch als je die uitdaging met succes volbrengt.